تجار و فعالان اقتصادی ایرانی و افغانستانی در نشستی با رایزن بازرگانی جدید ایران در افغانستان ملاقات کردند. در این نشست، به مشکلات و مسائل مربوط به تجارت بین دو کشور مانند مسدود شدن حسابهای بانکی اتباع افغانستانی، ناهماهنگیها در مرزهای مشترک دو کشور، شلوغی مرز دوغارون و… اشاره شد.
«هادی نبیزاده»، رییس هیئت اجرایی اتاق مشترک ایران و افغانستان- شعبه مشهد، اظهار کرد: زبان و مشترکات فرهنگی و مذهبی بین دو ملت ایران و افغانستان میتواند به بهبود روابط اقتصادی دو کشور کمک کند.
نبیزاده به حضور شرکتهای چینی و پاکستانی در افغانستان اشاره و ابراز کرد: هم اکنون حدود ۲۰۰ شرکت چینی برای استخراج معادن در افغانستان فعالیت دارند. از طرفی، یک سال است که ما بر اعمال تعرفههای ترجیحی با رعایت ضوابط در افغانستان تاکید داریم؛ اما اکنون پاکستان این کار را انجام میدهد و توانسته اعتماد افغانستان را برای تجارت جلب کند. این اتفاق میتواند در کشور ما هم با نظارتهای امنیتی و اقتصادی به سرعت رخ دهد. البته معتقدیم در این زمینه تا زمانی که بخش خصوصی ورود نکند و در تصمیمگیریهای دولتی حضور نداشته باشد، کار به درستی انجام نخواهد شد.
عضو هیات مدیره اتحادیه صادرکنندگان خراسان رضوی، با تاکید بر نقش بخش خصوصی در روابط ایران و افغانستان، گفت: بخش خصوصی ایرانی ۳۰ سال است که در افغانستان سرمایهگذاری کرده است. ارتباطات فرهنگی که بخش خصوصی در این مدت حتی با دولت طالبان ایجاد کرده و همچنین توانمندیهای خاص این بخش، میتواند در حل مشکلات و بهبود وضعیت تجارت و منافع دو طرف نقش موثری داشته باشد.
وی با اشاره به کاهش صادرات کشورمان به افغانستان در سال گذشته، عنوان کرد: اگر چه وضعیت اقتصادی داخلی افغانستان در کاهش صادرات به این کشور تاثیرگذار بوده؛ اما بخشی از آن هم به بیبرنامگی خود ما برمیگردد. در سیاستگذاریها باید به نزدیک کردن تراز تجاری دو کشور بیندیشیم.
نبی زاده در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه برخی از مسائل در سطح ملی قابل حل است و لازم است تا از طریق سفارت ایران و افغانستان پیگیری شود، گفت: موضوع مدیریت مرزها سالها مطرح بوده و استاندار خراسان رضوی نیز در این زمینه پای کار است؛ اما مشخص نیست که چرا مسئله حل نمی شود. هدف ما این است تا از هر کانالی ورود کرده و این موضوع را حل کنیم.
وی پیشنهاد کرد تا مشکلاتی که سد راه حل این موضوع هستند، به صورت دستهبندی شده در اختیار رایزن بازرگانی ایران و افغانستان قرار گیرد تا از طریق سفارت و وزارت امورخارجه پیگیری شود.
هدفگذاری برای گسترش مبادلات اقتصادی با افغانستان
روستایی، رایزن بازرگانی ایران در افغانستان نیز طی سخنانی اظهار کرد: افغانستان، اولویت نخست ماست و توسعه همکاریهای تجاری و اقتصادی با عنوان «گسترش مبادلات اقتصادی با افغانستان» یکی از پروژههای سازمان صمت به شمار میآید.
روستایی با اشاره به اینکه خراسان رضوی شریک اول تجاری در صادرات غیر نفتی به افغانستان محسوب میشود، افزود: سال گذشته ۳۰ درصد از بازارهای وارداتی افغانستان از سوی ایران تامین شده که ۴۰ درصد از این میزان، مربوط به خراسان بوده است.
وی تاکید کرد: در واقع صادرات ایران به افغانستان کاهش نیافته بلکه در مجموع، تحولات در حاکمیت این کشور و کاهش قدرت خرید مردم، سبب شده تا واردات افغانستان نسبت به سال ۲۰۲۰ میلادی حدود ۵۶ درصد کاهش یابد و از ۸ میلیارد دلار به کمتر از ۴ میلیارد دلار برسد.
روستایی خاطرنشان کرد: باید جایگاه واقعی خود را در اقتصاد و تجارت افغانستان حفظ کنیم و سهم خود را افزایش دهیم. اکنون درتلاش هستیم تا مسائل زیرساختی را تکمیل کنیم. در این جلسه هم به دنبال یافتن مشکلات، نظرات و پیشنهادات فعالان اقتصادی هستم.
درخواست اجرای قوانین از سوی مجریان
در ادامه این نشست، فعالان اقتصادی، تجار و بازرگانان ایرانی و افغانستانی به بیان مشکلات و مسائل خود در رابطه با مبادلات تجاری دو کشور پرداختند.
جمشید علیپور، فعال اقتصادی اظهار کرد: از بخش خصوصی میتوان به عنوان یک عامل برای تسریع و تسهیل در امر تجارت استفاده کرد؛ اما با وجود تبیین جایگاه بخش خصوصی در اصل ۴۴ قانون، اقتصاد مقاومتی و سیاستهای کلی آمایش سرزمین، مجریان به این قوانین عمل نمیکنند.
مدیریت شرکت انبارهای پایبار به گفته خودش، ۵۳ سال سابقه اجرایی در بخش دولتی و خصوصی دارد، اذعان کرد: مسائل و مشکلات با کدخدامنشی و دوستی و رفاقت حل نمیشود؛ بلکه بایستی با اجرای قانون مشکلات را حل کرد. طبق آخرین آمار، هم اکنون حدود ۵۰۰ دستگاه ماشین بار شده آماده برای خروج است و تشریفات گمرکی آن نیز انجام شده؛ اما محموله در مرز متوقف شده است و هیچ دستگاهی پاسخگو نیست.
این فعال اقتصادی خاطر نشان کرد: افزایش ساعات کاری در مرزها و گمرکات تا زمانی که هماهنگی وجود نداشته باشد، مشکلی را حل نمیکند. ایجاد یک پایگاه در مرز برای ارائه خدمات به تجار کار سادهای است و بخش خصوصی برای اجرای این طرح آمادگی دارد.
وی از بازرسی خودروها قبل از گمرک در ۸ نقطه به بهانه کنترل و نظارت، استفاده نکردن از ظرفیت بازارچههای مرزی و مسدود شدن حسابهای بانکی بدون اطلاع قبلی به عنوان برخی از مشکلات تجار و رانندگان در مرزها نام برد.
پاکستان، رقیب سیمان ایران در افغانستان
رضا کشاورز، مدیر بازاریابی و فروش شرکت مجتمع سیمان غرب آسیا نیز اظهار کرد: خراسان رضوی از ظرفیت بالایی در تولید سیمان برخوردار است و ۶ کارخانه سیمان در این استان فعالیت دارد. در حوزه صادرات هم این استان نقش مهمی در سبد صادراتی به افغانستان دارد.
وی افزود: برخی مسائل زیرساختی سبب تحمیل هزینههای صادرات به مجموعه های تولیدی می شود. این مشکلات سالهاست که در مرز دوغارون وجود دارد و مربوط به نهادها و ارگانهای مختلف بوده و حل نشده باقی مانده است. این موضوع سبب شده تا ناوگان ما خواب زیادی را در این مرز متحمل شود.
عضو اتحادیه صادرکنندگان، رقیب اصلی در صادرات سیمان به کشور افغانستان را، پاکستان دانست و گفت: حاکمیت افغانستان تمایزاتی را برای سیمان ایرانی و پاکستانی قائل میشود. از طرفی، مرز مشترک میان افغانستان و پاکستان به صورت ۲۴ ساعته فعال است و تعرفه گمرکی تمام و کمال اعمال نمیشود و تمام این مسائل فضای رقابتی را برای ما سختتر کرده است.
حسن سعیدی، رییس هیات مدیره شرکت بازرگانی پیله وریان نیز وضعیت مرز دوغارون را در شأن جمهوری اسلامی ایران ندانست و گفت: سازمان صمت برای توسعه تجارت و بازاریابی در افغانستان جلسه برگزار میکند؛ اما ما معتقدیم اگر مشکلات مرز دوغارون حل شود، بخش خصوصی به هیچ سازمانی نیاز ندارد و میتواند تجارت را توسعه دهد.
شیرآقا حبیبی تاجر افغانستانی و عضو اتحادیه اظهار کرد: در مرز دوغارون در قسمت گذرنامه باید صف خودروهای سواری و کانتینرها برای تسریع در ورود و خروج جداسازی شود.
وی با تاکید بر اینکه فضای رقابتی در افغانستان برای تجار در حال افزایش است، خاطرنشان کرد: اکنون واحدها تولیدی ایرانی نباید پشت میز بنشینند و منتظر مشتری افغانستانی باشند بلکه باید با بازارگردی و بازارسازی وارد عمل شوند.